काठमाडौं । पछिल्लो समय धितोपत्र दोस्रो बजार घटिरहेको असर लगानीकर्ताको सम्पत्ति मूल्यमा परेको छ । बजार घट्दा हरेक पटक अर्बाैं रकम बराबरको सम्पत्ति गुमाइरहेको धितोपत्र दोस्रो बजारमा अघिल्लो साताको तुलनामा धितोपत्र बजारको समग्र कारोबार मापक नेप्से परिसूचक १८ दशमलव १७ अंकले घटेको छ ।
अघिल्लो साताको अन्तिम कारोबार दिन १ हजार ९३३ दशमलव ३१ विन्दुमा रहेको नेप्से परिसूचक गत साताको अन्तिम कारोबार दिन १ हजार ९१५ दशमलव १४ विन्दुमा झरेको हो । पछिल्लो समय धितोपत्र बजारप्रति लगानीकर्ताको मनोबल नबढ्दा बजारले गति लिन सकेको छैन । बैंक तथा वित्तीय संस्थाको कर्जामा रहेको चर्को ब्याजदर, नियामक निकायले गर्ने नीतिगत परिवर्तनको प्रत्यक्ष असर बजारमा परिरहेको मर्चेन्ट बैंकरहरूको भनाइ छ ।
धितोपत्र बजारलाई लगानीको प्रमुख क्षेत्र बनाएका मर्चेन्ट बैंकरहरूले व्यवस्थापन गरिरहेको सामूहिक लगानी कोषको व्यवस्थापनमा पनि बजार घट्दा प्रत्यक्ष असर परेको मर्चेन्ट बैंकरहरू बताउँछन् । बजार घट्दाको असर व्यक्तिगत लगानीकर्तामा मात्र नभएर संस्थागत लगानीकर्तामा समेत परेको उनीहरूको भनाइ छ । सामूहिक लगानी कोष व्यवस्थापकहरूले अनुभवी व्यवस्थापकबाट बजारको समग्र विश्लेषणसहित लगानी गर्दा बजारबाट सोचेअनुसारको लाभ लिन नसकेको अवस्थामा सामान्य लगानीकर्ताको अवस्था के होला ? भन्ने प्रश्न योजना व्यवस्थापकहरूको छ ।
यसर्थ बजारलाई आफ्नो गतिमा बढ्न दिन बजार सुधारका लागि आवश्यक पहल र नीतिगत परिवर्तन गर्दा त्यसले बजारमा पार्ने असरबारे विशेष ध्यान दिनुपर्ने माग योजना व्यवस्थापकहरूले गरेका छन् । गत साता एक दिन सार्वजनिक बिदा परेकाले चार कारोबार दिनमात्र बजार खुलेको थियो । चार कारोबार दिनमा पहिलो कारोबार दिन ६ दशमलव ९० अंकले घटेको बजार दोस्रो कारोबार दिन २२ दशमलव ६५ अंकले बढेको थियो । त्यसपछिको दुई कारोबार दिन पनि बजार घटेको छ । तेस्रो कारोबार दिन १५ दशमलव ७६ अंक र चौथो कारोबार दिन १८ दशमलव १५ अंकले बजार घटेको हो ।
अघिल्लो साता पाँच कारोबार दिनमा रू. ६ अर्ब ३० करोडभन्दा बढीको १ करोड ८५ लाख ७८ हजार ३३५ कित्ता धितोपत्र खरीदविक्री भएकोमा गत साता चार कारोबार दिनमा रू ५ अर्ब ११ करोडभन्दा बढीको १ करोड ६५ लाख ३६ हजार १४५ कित्ता धितोपत्र खरीदविक्री भएको थियो ।
औसतमा गत साता कारोबार रकम रू. १ करोड ७० लाखभन्दा बढीले वृद्धि भएको हो । अघिल्लो साता औसतमा रू. १ अर्ब २६ करोडभन्दा बढीको धितोपत्र कारोबार भएकोमा गत साता रू. १ अर्ब २७ करोडभन्दा बढीको औसतमा धितोपत्र कारोबार भएको हो ।
लघुवित्तले गुमाए भने व्यापारिक समूहले सर्वाधिक कमाए
लघुवित्त समूहको शेयर मूल्यमा पछिल्लो समय नेपाल राष्ट्र बैंकले लागू गरेको नीतिको प्रभाव निरन्तर देखिएको छ । केही सातादेखि लघुवित्तका लगानीकर्ताको सम्पत्ति मूल्य घट्दो क्रममा रहेको छ । धितोपत्र दोस्रो बजारमा सूचीकृत कम्पनीहरूमा लघुवित्त कम्पनीहरूको लाभांश लगानीकर्ताको आकर्षणको रूपमा आउने गर्दथ्यो । पछिल्लो समय नेपाल राष्ट्र बैंकले लाभांश वितरणमा कडाइ गरेसँगै लगानीकर्ताको आकर्षण लघुवित्त कम्पनीको शेयरमा कम भएको छ । गत साता लघुवित्त समूहको परिसूचक सर्वाधिक २ दशमलव ६२ प्रतिशत घटेको छ । लघुवित्तसँगै गत साता उत्पादन तथा प्रशोधन समूहको २ दशमलव ३९ प्रतिशत घट्यो । गत साता व्यापारिक समूहको परिसूचक भने सर्वाधिक १ दशमलव ३७ प्रतिशत बढेको छ । व्यापारिकसँगै गत साता होटल तथा पर्यटन र लगानीको परिसूचक बढेको छ भने जलविद्युत् समूहको परिसूचक स्थिर रहेको छ ।
कुल कारोबारमा सर्वाधिक हिस्सा वाणिज्य बैंक समूहको
कारोबार रकमका आधारमा बिहीवार वाणिज्य बैंक समूहले सर्वाधिक हिस्सा ओगटेको छ । कुल कारोबारमध्ये ३६ दशमलव ३९ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको उक्त समूहको मात्रै रू. ५१ करोड ४० लाख बराबरको धितोपत्र किनबेच भएको छ । यस्तै सर्वाधिक कारोबार गर्ने समूहमध्ये दोस्रो स्थानमा जलविद्युत् समूह रहेको छ । उक्त समूहको रू. ३६ करोड ५३ लाख बराबरको धितोपत्र किनबेच भएको छ ।
ब्रोकर नं. ५८ बाट सर्वाधिक कारोबार
बिहीवारको बजारमा ब्रोकर नं. ५८ सर्वाधिक कारोबार गर्नेमध्ये शीर्ष स्थानमा रहेको छ । उक्त ब्रोकरबाट मात्र रू. १७ करोड ६१ लाख बराबरको धितोपत्र किनबेच भएको हो । कारोबार अवधिमा उक्त ब्रोकरबाट रू. १० करोड १९ लाख बराबरको धितोपत्र विक्री भएको छ भने रू. ७ करोड ४२ लाख बराबरको धितोपत्र खरीद भएको देखिन्छ । यस्तै दोस्रोमा ब्रोकर नं. २८ रहेको छ । जसबाट बिहीवारको बजारमा रू. १६ करोड ४२ लाख बराबरको धितोपत्र किनबेच भएको छ ।