काठमाडौं । तीन वर्षदेखि चलेको युक्रेन–रुस युद्ध अन्त्यका लागि अहिले सम्मकै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण वार्ताको पूर्वतयारी अन्तर्गत युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमर जेलेन्स्कीले सोमबार साउदी अरब पुगेर क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमानसँग छलफल गरेका छन् ।

यसको एक दिनपछि मङ्गलबार युक्रेनी र अमेरिकी प्रतिनिधिमण्डलबीच जेद्दामा बहुप्रतीक्षित वार्ता हुनेछ। यो वार्ता गत महिना जेलेन्स्कीको अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँगको विवादास्पद भेटपछिको पहिलो उच्चस्तरीय बैठक हो । जसले दुई नेताबीचको तनावपूर्ण सम्बन्धलाई उजागर गरेको थियो।

साउदी अरबः शान्ति प्रक्रियाको नयाँ केन्द्र
साउदी अरबले हालैको समयमा अन्तर्राष्ट्रिय मध्यस्थको रूपमा आफ्नो भूमिका विस्तार गर्दै आएको छ । गत महिना रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभ र अमेरिकी विदेशमन्त्री मार्को रुबियोबीच रियादमा भएको भेटले द्वन्द्व समाधानका लागि वार्ता प्रक्रियालाई नयाँ गति दिएको थियो । जेलेन्स्कीले यसपटक साउदी नेतासँग रुसद्वारा कब्जा गरिएका युक्रेनी कैदीहरूको आदानप्रदान, युद्धविरामको सम्भावना र दीर्घकालीन शान्ति सम्झौताका मुद्दाहरूमा छलफल गरेका हुन् । साउदी अरबले यसअघि पनि रुसी कैदीहरूको रिहाइमा मध्यस्थता गर्न सफलता हासिल गरेको थियो ।

जेलेन्स्कीले साउदी यात्राको महत्त्व बुझाउँदै भने, "यो वार्ता केवल युद्ध अन्त्यको लागि होइन, यसले भविष्यको साझा सुरक्षा र आर्थिक सहयोगको आधार पनि हो ।" उनले साउदी नेतृत्वलाई अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति प्रयासमा सक्रिय भूमिका निर्वाह गर्ने भन्दै प्रशंसा गरे।

अमेरिकी भूमिका र ट्रम्पको द्वैध नीति
अमेरिकी मध्यपूर्व दूत स्टिभ विट्कफले मङ्गलबार हुने वार्ताको लक्ष्य "युद्धविराम र शान्ति सम्झौताको प्रारम्भिक ढाँचा" तय गर्ने बताएका छन् । तर, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले युक्रेनप्रति गरेको विवादास्पद टिप्पणीले युरोपेली सहयोगीहरूमा चिन्ता बढाएको छ। ट्रम्पले रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँग सञ्चार बढाउँदै युक्रेनलाई "रणनीतिक रूपमा महत्त्वहीन" भन्ने टिप्पणी गरेका थिए। यसले युरोपेली नेताहरूमा यो डर पैदा गरेको छ कि ट्रम्पले युक्रेनलाई रुसी दबाबमा सम्झौता गर्न बाध्य पार्न सक्छन् ।

युक्रेनी अधिकारीहरूले अमेरिकी सैन्य सहयोगमा ढिलाइ र उपग्रह इमेजरी पहुँच निलम्बनको मुद्दा उठाएका छन् । युक्रेनी विदेशमन्त्री एन्ड्री सिबिगाले भने, "हामीले अमेरिकी सहयोगको आशा गरेका थियौं, तर हालका नीतिहरूले हाम्रो रणनीतिक साझेदारीमा प्रश्न उठाएका छन्।"

युरोपेली सहयोग र नयाँ रक्षा सम्झौता
गत हप्ता युरोपेली सङ्घले युक्रेनसँग आयोजित गरेको शिखर सम्मेलनमा जर्मनी, फ्रान्स र बेलायतले युक्रेनलाई दीर्घकालीन सैन्य सहयोग बढाउने प्रतिबद्धता जनाएका थिए। बेलायती प्रधानमन्त्रीले युक्रेनी समुद्री सीमामा रुसी आक्रमण रोक्न "नौसेना गठबन्धन" को प्रस्ताव राखेका छन् । यसैबीच, फ्रान्सले युक्रेनलाई अत्याधुनिक एयर डिफेन्स सिस्टम उपलब्ध गराउने घोषणा समेत गरेको छ।

जेलेन्स्कीको स्पष्टता र राष्ट्रिय हित
जेलेन्स्कीले आफ्नो सार्वजनिक सम्बोधनमा युक्रेन "रचनात्मक वार्ताका लागि पूर्ण रूपमा प्रतिबद्ध" रहेको तर "कुनै पनि सम्झौता राष्ट्रिय सार्वभौमिकता र क्षेत्रीय अखण्डतालाई केन्द्रमा राखेर मात्रै सम्झौता हुने" स्पष्ट गरे। उनले अमेरिकी प्रशासनलाई युद्धपीडित युक्रेनी जनताको आशा नथाक्ने अपील गर्दै भने, "शान्ति नजिकै छ, तर त्यसको लागि अन्तर्राष्ट्रिय एकजुटता अनिवार्य छ।"

क्यानडा–अमेरिका व्यापार द्वन्द्वः नयाँ नेतृत्वको चुनौती
क्यानडाका भावी प्रधानमन्त्री मार्क कार्नीले अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको व्यापार नीतिलाई "क्यानडेली जीवनशैलीको लागि खतरा" भनेर आलोचना गरेका छन्। लिबरल पार्टीका नयाँ नेता कार्नीले ओटावामा आफ्नो विजय भाषणमा ट्रम्पप्रति कडा प्रतिक्रिया दिँदै भने, "क्यानडाले कहिल्यै आक्रमणको पहिलो पाठ सिक्दैन, तर प्रतिकार गर्न जान्छ।"

कार्नीले ट्रम्पले क्यानडालाई लक्षित गरेका व्यापारिक प्रतिबन्ध, जस्तै स्टिल र एल्युमिनियममा कर लगाउने नीतिलाई "आर्थिक आक्रमण" भनेर विरोध गरे। उनले क्यानडाको प्राकृतिक स्रोत, जलशक्ति र कृषि क्षेत्रलाई अमेरिकी हस्तक्षेपबाट जोगाउने वाचा गरे। यसैबीच, क्यानडाले युरोपेली सङ्घसँगको व्यापार सम्झौता मजबुत पार्ने योजना पनि घोषणा गरेको छ।

इरान–अमेरिका तनावः प्रतिबन्ध र आणविक द्वन्द्व
इरानले अमेरिकाले इराकलाई बिजुली आपूर्ति गर्ने छुट नवीकरण नगर्ने निर्णयलाई "अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको उल्लङ्घन" भनेर निन्दा गरेको छ। इरानी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता इस्माईल बाकाईले भने, "यो निर्णयले इराकी जनताको मानवाधारकरूमा आघात पुर्याएएको छ।" इरानले इराकलाई दिइने ३५% बिजुली आपूर्ति गर्दछ, जसले तेहरानलाई वार्षिक करिब १ अर्ब डलर आम्दानी दिन्छ।

अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले इरानमाथि "अधिकतम दबाब" नीति अन्तर्गत यसपटक पनि आणविक सम्झौताको माग गर्दै पत्र लेखेका थिए। तर, इरानी सर्वोच्च नेता अयातुल्लाह खामेनीले यसलाई "रणनीतिक भूल" भनेर खारेज गरे। उनले अमेरिकी नीतिलाई "अस्थिरताको हतियार" भनेर आरोप लगाए।

उत्तर कोरियाद्वारा मिसाइल प्रक्षेपणः कोरियाली प्रायद्वीपमा तनाव
दक्षिण कोरिया र अमेरिकाको संयुक्त सैन्य अभ्यास "फ्रिडम सिल्ड २०२४" को प्रतिक्रियास्वरूप उत्तर कोरियाले सोमबार अपरिचित ब्यालेस्टिक मिसाइल प्रक्षेपण गरेको छ। दक्षिण कोरियाई सेनाले यसलाई "गम्भीर उक्साह" भनेर निन्दा गरेको छ। उत्तर कोरियाले यो अभ्यासलाई "आक्रमणको पूर्वाभ्यास" भनेर आपत्ति जनाएको थियो।

गत वर्षदेखि नै उत्तर कोरियाले संयुक्त राष्ट्रको प्रतिबन्ध उल्लङ्घन गर्दै बारम्बार मिसाइल परीक्षण गर्दै आएको छ। यसले कोरियाली प्रायद्वीपमा सैन्य तनाव नयाँ उचाइमा पुगेको छ।

अमेरिकी करले बेइजिङ बजारमा असरः चिनियाँ उपभोक्ताको प्रतिक्रिया
अमेरिकी कृषि उत्पादनमा लागू भएको २० प्रतिशत भन्सार शुल्कले बेइजिङको स्थानीय बजारमा मिश्रित प्रतिक्रिया देखिएको छ। केही उपभोक्ताहरूले आयातित सामान किन्न छोडेर घरेलु उत्पादनतिर झुकाव गरेका छन् भने अरूले गुणस्तरको आधारमा नै छनौट गर्दै आएका छन्।

बेइजिङको एक फलफूल विक्रेता सी ले भने, "अमेरिकी केरा र स्ट्रबेरीको माग घटेको छ, तर हाम्रो घरेलु म्याङ्गो र लिचीको बिक्री बढेको छ।" यद्यपि, खाद्य सुरक्षाको चिन्ताले धेरै उपभोक्ताहरू आयातित दूध र शिशु फर्मुलाप्रति सतर्क देखिएका छन्।

जटिल अन्तर्राष्ट्रिय परिदृश्य
युक्रेन–रुस युद्ध, अमेरिकी व्यापार नीतिको प्रभाव, इरान–अमेरिका तनाव, र कोरियाली प्रायद्वीपको सैन्य उत्तेजनाले विश्वव्यापी राजनीतिलाई अस्थिर बनाएको छ। साउदी अरब जस्ता नयाँ मध्यस्थहरूको उदयले शान्ति प्रक्रियामा नयाँ सम्भावना खोले पनि अमेरिकी नेतृत्वको द्वैध नीतिले चुनौतीहरू बढाएका छन्। आगामी दिनमा यी विषयहरूको समाधानले २१औँ शताब्दीको भू-राजनीतिक नक्शा निर्धारण गर्ने देखिन्छ। एजेनसीहरूको सहयोगमा ।