काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले बुधबार लगभग सबै व्यापारिक साझेदारहरूमाथि दूरगामी नयाँ करको घोषणा गरे । ट्रम्पले रोज गार्डेनबाट गरेको घोषणामा संयुक्त राज्य अमेरिकासँग व्यापार साझेदारी गर्ने दर्जनौं राष्ट्रहरूमा उच्च कर लगाइने बताएका छन् ।
चीनबाट आयातमा ३४ प्रतिशत कर र युरोपेली संघबाट आउने सामानमा २० प्रतिशत कर लगाउने घोषणा गरे । साथै, सबै देशहरूबाट आयातमा १० प्रतिशत आधारभूत कर लगाउने उनले बताए । ट्रम्पको यस कदमले विश्व अर्थतन्त्रमा ठूलो प्रभाव पार्ने तथा व्यापक व्यापार युद्ध निम्त्याउने खतरा रहेको छ बिश्लेषणहरू भइरहेका छन् ।
ट्रम्पले दोस्रो विश्वयुद्धपछि निर्माण भएको विश्वव्यापी व्यापार प्रणालीको आलोचना गर्दै भनेका छन्, "हाम्रो देशलाई अन्य राष्ट्रहरूले लुटेका छन्, ठगेका छन्, शोषण गरेका छन्।"
ऐतिहासिक कर वृद्धि र यसको सम्भावित प्रभाव
यो निर्णय ऐतिहासिक रूपमा ठूलो कर वृद्धिको रूपमा हेरिएको छ । जसले वैश्विक आर्थिक स्थिरतालाई प्रभावित गर्न सक्छ। मध्यम वर्गीय अमेरिकी उपभोक्ताहरूका लागि आवास, अटोमोबाइल, लुगा जस्ता अत्यावश्यक वस्तुहरू महँगो हुने अपेक्षा गरिएको छ। ट्रम्प प्रशासनको दाबी अनुसार यस कदमले अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई बलियो बनाउनेछ। "करदाताहरू ५० वर्षभन्दा बढी समयदेखि ठगिएका छन्। अब यस्तो हुन दिइने छैन," उनले भने ।
आर्थिक आपतकाल घोषणा
ट्रम्पले राष्ट्रिय आर्थिक आपतकाल घोषणा गर्दै अमेरिकी उद्योगहरूलाई पुनः प्रवर्द्धन गर्ने आफ्नो लक्ष्य दोहोर्याएका छन् । उनले करको कारण अमेरिकामा कारखानाहरू फर्किने आश्वासन दिए। तर, उपभोक्ता वस्तुहरूको मूल्य वृद्धिले आर्थिक मन्दीको जोखिम बढाउन सक्छ।
उनले सन् १९७७ को अन्तर्राष्ट्रिय आपतकालीन अधिकार ऐन को प्रयोग गर्दै कंग्रेसको अनुमोदनबिना नै व्यापारिक साझेदारहरूमाथि "पारस्परिक कर" लगाउने आफ्नो मुख्य चुनावी वाचा पूरा गरेको दाबी गरेका छन्।
तर, ट्रम्पको यस निर्णयले मुद्रास्फीतिसँग जुध्नका लागि मतदाताहरूले दिएको जनमतलाई जोखिममा पार्न सक्छ । कृषि तथा सीमावर्ती राज्यका रिपब्लिकन सिनेटरहरूले पनि यस करको प्रभावमाथि प्रश्न उठाएका छन्।
वित्तीय बजार र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रिया
ट्रम्पको घोषणासँगै अमेरिकी शेयर बजार घटेको छ । विश्लेषकहरूका अनुसार, सन् २०२४ मा अमेरिकाले लिने औसत कर दर २.५ प्रतिशत बाट बढेर २२ प्रतिशत पुग्ने अनुमान छ। चीन सरकारले संयमित प्रतिक्रिया दिँदै भनेको छ, "व्यापार र ट्यारिफ युद्धको कुनै विजेता हुँदैन।"
क्यानडाका प्रधानमन्त्री मार्क कार्नीले नयाँ करले अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रणालीमा ठूलो परिवर्तन ल्याउने बताएका छन्। उनले आफ्नो देशविरुद्ध लागु गरिएका करहरूसँग प्रतिरोध गर्ने चेतावनी दिएका छन्।
युरोपेली संघले इस्पात र आल्मुनियमको ट्यारिफको प्रतिक्रियामा अमेरिकी सामानहरूमा २६ अर्ब युरोको कर लगाउने योजना बनाइरहेको छ।
अमेरिकी व्यवसाय र उपभोक्तामा असर
अमेरिकी उद्योगहरू नयाँ ट्यारिफको असरलाई कम गर्न रणनीति बनाइरहेका छन्। उदाहरणका लागि, बेसिक फन कम्पनीका सीईओ जे फोरम्यानले प्याकेजिङ घटाउने र उत्पादनसँगै ब्याट्री हटाउने योजना बनाएका छन्।
तर, ट्रम्पले चिनियाँ आयातमा ३४ प्रतिशत कर घोषणा गरेपछि उनका प्रयासहरू कठिन हुने देखिएको छ। उनले भने, "टोन्का माइटी डम्प ट्रकको मूल्य २९.९९ डरलबाट बढेर ३९.९९ डलर हुनेछ अथवा ४५ पनि पुग्न सक्छ।"
नयाँ कर प्रणालीले अमेरिकाको व्यापार नीतिमा आमूल परिवर्तन ल्याउने निश्चित छ । ट्रम्पको निर्णयले अमेरिकी उपभोक्ताहरू, व्यवसायहरू र अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारहरूमा गहिरो असर पार्ने देखिन्छ। एपी/रासस
