विराटनगर । किसानले धान रोप्नु अगावै मोरङको बेलबारी ९ डागीहाट रहेको आरजू राइस मिलले आगामी वर्ष २०८२ सालको अघनी  धानको न्यूनतम समर्थन मूल्य घोषणा गरेको छ । किसानहरूलाई अत्याधुनिक कृषि प्रणालीतर्फ आकर्षित गर्न र रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्देश्यले यस्तो समर्थन मूल्य तोकिएको हो ।

मिलले रामधान र हर्दिनाथ ६ जातको १४ प्रतिशत चिस्यान भएको धानको मूल्य प्रति केजी रु. ४० तोकेको छ । यसैगरी, स्थानीय धानको जात रंजित धानको बजार भाउभन्दा प्रति क्विन्टल रु. २०० बढी दिने निर्णय पनि गरेको छ ।

किसानसँगको अन्तरक्रियापछि निर्धारण गरिएको मूल्य अनुसार चिस्यानको मात्रा बढ्दै जाँदा धानको मूल्य घट्दै जाने व्यवस्था गरिएको छ । १५ प्रतिशत चिस्यान भएको धानको मूल्य प्रति केजी रु. ३७.५२, १६ प्रतिशतको रु. ३७, १७ प्रतिशतको रु. ३६.५६, १८ प्रतिशतको रु. ३६.०८, १९ प्रतिशतको रु. ३५.६० र २० प्रतिशतको रु. ३५.१२ निर्धारण गरिएको छ ।

आरजू राईस मिलका कार्यकारी अध्यक्ष वीरेन्द्रबहादुर बस्नेतका अनुसार किसानहरूले सही समय र प्रविधिको उच्चतम् सदुपयोग गरी रामधान उत्पादन गरेको खण्डमा सरदर प्रति बिगाहा ४० क्विन्टल उत्पादन गर्न सक्नेछन् । यसबाट प्रति बिगाहा रु. १ लाख ६० हजार आम्दानी गर्न सकिने अनुमान गरिएको छ ।

मिलले चैते धानको लागि पनि न्यूनतम समर्थन मूल्य तोकेको छ । मिलले शुरूआत  गरेको ’सुवासी धान’ लगाएको खण्डमा प्रति बिगाहा सरदर ३० क्विन्टल फसल उत्पादन हुने र यसको न्यूनतम समर्थन मूल्य प्रति केजी रु. ४० तोकेको छ ।

धानको समर्थन मूल्य घोषणा कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि बेलबारी नगरपालिकाका प्रमुख दीपप्रसाद राईले किसानलाई प्रविधिसँग जोड्न सके किसानले आफ्नो भूमिबाट नै आम्दानी गर्न सक्ने अवस्था रहने उल्लेख गरे । उनले कृषिलाई औद्योगिकीकरणसँग  जोड्ने अभियानमा लागेका बुद्ध एयरका सञ्चालक समेत रहेका वीरेन्द्र बहादुर बस्नेतको प्रशंसा गर्दै बेलबारी नगरपालिका भित्र खेतीयोग्य जमिन बाझो राख्न नमिल्ने गरि नीति बनाउने राईले बताए । 

त्यसैगरी कृषि विज्ञ डा.राजेन्द्र उप्रेतीले निर्वाहमुखी खेती भन्दा पनि प्रविधिलाई अवलम्बन गरेर प्रविधिमा आधारित खेती गर्दा त्यसले आम्दानी पनि दिने भएकाले किसानले नोक्सानी ब्यहोर्नु नपर्ने गरि खेती गर्न सकिने बताए । बुद्ध एयरका सञ्चालक  बस्नेतले नेपाल कृषि कम्पनी मार्फत नेपाली किसानहरूलाई कृषिमा आधुनिकीकरण  सिकाउदै लगेको उल्लेख गर्दै उप्रेतीले धेरै किसानले यसबाट फाइदा लिएको बताए । 

बेलबारी ९ का वडाध्यक्ष सालीग्राम बस्नेतले पहिले किसानले काँटामा धान लगेर काँटावालाले भनेको दाममा विक्री गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको बेला आरजू राइसमिलले किसानसंगै छलफल गरेर समर्थन मूल्य तोकिदिदा यहाका किसानमा उत्साह थपिएको बताए । 

आरजू राइस मिलले कृषि क्षेत्रलाई व्यवसायिक बनाउने र किसानको आम्दानी बढाउने लक्ष्यका साथ एक वर्षमा तीन बाली लगाउने अभियान शुरू गरेको छ । धान पछि तोरी र फेरि चैते धान लगाएर एक वर्षमा प्रति बिगाहा झण्डै रु. ३ लाख ६५ हजार कुल आम्दानी गर्न सकिने मिलको दाबी छ ।

मिलले आवश्यक पर्ने अघनी धान ३ हजार र चैते धान ३ हजार बिगाहाको खेती गर्न गराउन करिब २०० बिगाहाको किसान समूह बनाई १५ ओटा समूहमा हार्भेष्टर उपलब्ध गराउने योजना बनाएको छ । हाल भएका हार्भेष्टरलाई ६ ओटा स्थानीय किसान समूहलाई बितरण गरेको छ । 

बेलबारी नगर प्रमुख दीपप्रसाद राई र आरजू राईस मिलका कार्यकारी अध्यक्ष वीरेन्द्र बहादुर बस्नेतले ६ ओटा किसान समूहलाई धानकाट्ने काम्बाइन हार्बेष्टर हस्तान्तरण गर्दै । तस्बिर : वेदराज पौडेल/अभियान

जनज्योती कृषि सहकारी कानेपोखरी, प्रिन्सा कृषि फर्म रंगेली, कृषि सहकारी वेलबारी र छिन्ताङ कृषि सहकारी वेलबारी लगायतका ६ ओटा कृषक समूहलाई एक एक थान धान कम्बाइन हार्बेष्टर उपलब्ध गराएको छ । यि मेसिनले किसान र मिललाई जोड्ने सेतुको काम गर्ने उनको विश्वास लिईएको डा.विवेकानन्द झाले बताए । ती ६ वटै कृषक समूहले मिलका नाममा दुई दुई सय विघा गरी १ हजार दुई सय विघामा मिलका लागि चैते र वर्षे धानको खेती गर्ने छन् ।

आरजू राइस मिललाई वार्षिक १५ हजार टन धानको आवश्यकता पर्छ । तर त्यति धान उपलब्ध हुन सकेको छैन । सामूदायिक उद्यमशीलताका आधारमा दुई दुई सय विघा जमिन समेटेर १५ ओटा किसान समूह बनाएर तीन हजार विघा जमिनमा धान खेती गराउने लक्ष्य लिइएको छ । उत्पादन भएको धान उचित मूल्यमा मिलले खरिद गर्ने लक्ष्य मिलले राखेको छ । 

आरजू राइस मिलले उर्लाबारीमा पनि एउटा समूह गठन गर्दैछ । हार्भेष्टर सञ्चालनबाट वर्षको तीन बाली दाउनी गरेको खण्डमा सबै खर्च कटाएर हार्भेष्टरबाटै करिब रु. १५ लाख खुद आम्दानी गर्न सकिने अनुमान गरिएको छ ।

मिलले फाइदा गर्न थालेपछि आबद्ध किसानहरूलाई बजार मूल्यमा ४५ प्रतिशत शेयर बिक्री गर्ने उद्देश्य राखेको बस्नेतले बताए । स्थानीय स्तरमा रहेका किराना पसलहरूलाई आफ्ना उत्पादन बिक्री गराउने सञ्जालको विकास गरी उधारो फस्ने समस्याको समाधान गर्ने योजना समेत मिलले बनाएको छ ।

यो अभियानलाई थप प्रभावकारी बनाउन आज चारओटा समूहलाई हार्भेष्टर हस्तान्तरण गरी औपचारिक रुपमा कार्यक्रमको शुरूवात गरिएको छ । यसले किसानहरूलाई निर्वाहमुखीबाट व्यवसायिकतातर्फ उन्मुख गराउने विश्वास व्यक्त गरिएको छ ।

फोटो क्याप्सन ।

१.बेलबारी नगर प्रमुख दीपप्रसाद राई र आरजू राइस मिलका कार्यकारी अध्यक्ष वीरेन्द्र बहादुर बस्नेतले ६ ओटा किसान समूहलाई धानकाट्ने काम्बाइन हार्बेष्टर हस्तान्तरण गर्दै । तस्बिर : वेदराज पौडेल/अभियान