काठमाडौं । पछिल्लो समय पुनर्बीमा कम्पनीको शेयरमा लगानीकर्ताको आकर्षण निरन्तर बढ्दा मूल्यमा समेत उच्च वृद्धि देखिएको छ । पछिल्लो एक महीनामा नेपालमा सञ्चालित दुई पुनर्बीमा कम्पनीहरू, नेपाल पुनर्बीमा र हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको मूल्यमा उच्च वृद्धि देखिएको हो ।

पूँजीवृद्धिका क्रममा रहेका यी कम्पनीहरूले आकर्षक लाभांशसँगै बोनस शेयरसमेत वितरण गर्ने सम्भावनालाई औल्याउँदै लगानीकर्ताहरू यी कम्पनीको शेयर खरीदमा आकर्षित भएका हुन् ।

एक महीनाको कारोबारमा नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको शेयर मूल्य १९२ दशमलव ६७ प्रतिशत अर्थात् प्रतिकित्ता ३३३ रुपैयाँ ५ पैसाले बढेको छ भने हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको शेयर मूल्य ३६३ दशमलव ६८ प्रतिशत अर्थात् १८३ रुपैयाँ १० पैसाले बढेको छ ।

धितोपत्र दोस्रो बजार सञ्चालक नेप्सेले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकलाई हेर्दा माघ मसान्तसम्म प्रतिकित्ता ९७४ रुपैयाँ ७५ पैसा रहेको नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको शेयर मूल्य फागुन मसान्तसम्मको कारोबारमा प्रतिकित्ता १ हजार ३०७ रुपैयाँ ८० पैसा कायम भएको हो ।

त्यस्तै, माघ मसान्तसम्म प्रतिकित्ता ८४९ रुपैयाँ रहेको हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको शेयर मूल्य भने फागुन मसान्तसम्मको कारोबारमा प्रतिकित्ता १ हजार ३२ रुपैयाँ १० पैसा कायम भएको छ । यी दुई कम्पनीको शेयर मूल्यसँगै कारोबार पनि सर्वाधिक भइरहेको छ ।

नेप्सेको तथ्यांकलाई हेर्दा फागुन ५ गतेदेखि नै पुनर्बीमा क्षेत्रका कम्पनीहरूको कुल कारोबार रकममा सर्वाधिक हिस्सा ओगट्दै आएका छन् । फागुन महीनाको अन्तिम कारोबार दिन सर्वाधिक रकमको कारोबार गर्ने कम्पनीको सूचीमा हिमालयन रिइन्स्योरेन्स दोस्रो र नेपाल पुनर्बीमा कम्पनी पाँचौं नम्बरमा छन् ।

फागुन महिनाको अन्तिम कारोबार दिन हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको ५६ करोड ४ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको र नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको ३८ करोड ६७ लाख रुपैयाँभन्दा बढीको शेयर कारोबार भएको देखिन्छ ।

पुनर्बीमा क्षेत्रका यी दुई कम्पनीहरूलाई २०८२ माघ मसान्तसम्म २० अर्ब रुपैयाँका दरले पूँजी कायम गर्नुपर्ने बाध्यात्मक अवस्था छ । यसअघि यी कम्पनीहरूलाई पूँजी बढाउने समयसीमा २०८१ माघ मसान्तसम्म कायम गरिएको थियो । सो अवधिभित्र पूँजी पुग्ने नदेखिएकाले नेपाल बीमा प्राधिकरणले एक वर्षको अवधि थप गरेर सहुलियत प्रदान गरेको हो ।

यी कम्पनीहरूले बोनस शेयर र हकप्रद शेयरमार्फत पूँजी बढाउने योजना प्राधिकरणमा पेश गरेकाले त्यसका लागि समय लाग्ने भएसँगै प्राधिकरणले एक वर्ष समयअवधि थप गर्ने निर्णय गरेको जानकारी दिएको छ ।

हाल नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको चुक्तापूँजी १३ अर्ब ४२ करोड २१ लाख ८७ हजार रुपैयाँ छ भने हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको १० अर्ब ४० करोड रुपैयाँ छ ।

प्राधिकरणले तोकेको चुक्तापूँजी कायम गर्न नेपाल पुनर्बीमालाई थप ६ अर्ब ५७ करोड ७८ लाख १३ हजार रुपैयाँ र हिमालयन रिइन्स्योरेन्सलाई थप ९ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ पूँजी आवश्यक हुन्छ ।

हिमालयन रिइन्स्योरेन्सले ८० प्रतिशत हकप्रद शेयर निष्कासन गर्ने तयारी गरेको छ । कम्पनीले हकप्रद शेयर निष्कासन गर्ने प्रस्ताव २०८० फागुन २० गते सम्पन्न वार्षिक साधारण सभाबाट पारित गराइसकेको छ ।

आर्थिक वर्ष ०७९/८० को मुनाफाबाट वितरण गरेको ४ प्रतिशत बोनस शेयर वितरणपछि कायम हुने चुक्तापूँजी १० अर्ब ४० करोड रूपैयाँको आधारमा कम्पनीले ८० प्रतिशत हकप्रद शेयर निष्कासन गर्नेछ । हिमालयन रिइन्स्योरेन्सले १० शेयर वराबर ८ शेयरको अनुपातमा ८ अर्ब ३२ करोड रूपैयाँ बराबरको हकप्रद शेयर निष्कासन गर्न लागेको हो । हकप्रद निष्कासनपछि कम्पनीको चुक्तापूँजी १८ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँ कायम हुनेछ ।

नेपाल बीमा प्राधिकरणले पुनर्बीमा कम्पनीका लागि तय गरेको न्यूनतम चुक्तापूँजी कायम गर्न हिमालयन रिइन्स्योरेन्सलाई ८० प्रतिशत हकप्रदपछि पनि थप १ अर्ब २८ करोड रुपैयाँ आवश्यक हुन्छ । यस कम्पनीले प्रिमियम मूल्यसहित आईपीओ विक्री गरेकाले प्रिमियम रकमलाई शेयरमा पूँजीकरण गर्न सकिने व्यवस्था छ । तर, हाल यो विषय सर्वोच्च अदालतमा विचाराधीन अवस्थामा रहेकाले कम्पनीले आधिकारिक निर्णय गर्न सकेको छैन ।

उक्त व्यवस्था कार्यान्वयनमा आएमा कम्पनीले प्रिमियम बापतको रकम शेयरमा पूँजीकरण गर्न सक्ने सम्भावनालाई प्राधिकरणले औंल्याएको छ ।

हिमालयन रिइन्स्योरेन्सले प्रतिकित्ता १०० रुपैयाँ अंकित मूल्यमा प्रिमियमबापत १०६ रुपैयाँ थप गरी ३ करोड कित्ता आईपीओ विक्री गरेको थियो । प्रिमियमबापत कम्पनीले ३ अर्ब १८ करोड रुपैयाँ संकलन गरेको थियो ।

यी दुवै कम्पनीले गत आर्थिक वर्षको वार्षिक साधारण सभा गर्न बाँकी छ । हिमालयन रिइन्स्योरेन्सले २०७९/८० को मुनाफाबाट पहिलो पटक लाभांश वितरण गरेको छ । नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले भने ०७६/७७ सालदेखि नै निरन्तर लाभांश वितरण गर्दै आएको छ ।

बोनस शेयर र हकप्रद शेयरलाई नै पूँजीवृद्धिको उपयुक्त माध्यम बनाएका कम्पनीहरूले गत वर्षको मुनाफाबाट बोनस शेयर वितरण गरेर पनि पूँजी बढाउन सक्नेछन् ।

एक महीनामा भएको मूल्य परिवर्तनको अवस्था

कम्पनीको नाम	फागुन मसान्तसम्मको शेयर मूल्य प्रतिकित्ता	माघ मसान्तसम्मको शेयर मूल्य प्रतिकित्ता रू.	मूल्यमा भएको वृद्धि प्रतिकित्ता रू.
नेपाल पुनर्बीमा कम्पनी	1307.8	974.75	333.05
हिमालयन रिइन्स्योरेन्स	1032.1	849	183.1

स्रोत : नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से)